ورزش زورخانه ای
آداب ورزش زورخانه‌ای
ورزش زورخانه‌ای آداب و سنتی خاص دارد. آداب و سننی که با تأسی از پهلوانان و دلاوران افسانه‌ای، خُلق و خوی مردانگی و مروت و جوانمردی را در ورزشکاران بر می‌انگیزد یا نیرو می‌بخشد. این خصائل نیکو در قالب اشعار و داستان‌هایی به صورت آهنگین و به همراهی «ضرب زورخانه» که مهم‌ترین ساز این نوع موسیقی است، برای تهایج ورزشکاران در هنگام ورزش از سوی «مرشد» خوانده می‌شود. ورزشکاران هماهنگ با موسیقی مرشد جست و خیر می‌کنند و حرکات زیبای گروهی یا فردی به نمایش می‌گذارند.
جایگاه رزم در ورزش
کسانی بر این گمانند که مردان زورخانه در دوران باستان، آیین رزم هم می‌آموختند و می‌گویند ابزار و ورزش باستانی شباهت عجیبی به جنگ افزار روزگاران قدیم داشته‌است. با گرز و میل چوبی زورخانه، سپر و تخته بسیار سنگینی که با آن عضله می‌پرورانند. کمان و کباده زورخانه، در هر حال فنون رزم و ورزش، دیر زمانی است که هریک به راه خود رفته‌اند.
حرکات گوناگون در ورزش زورخانه‌ای
برخی از اصلی ترین حرکات در ورزش‌های زورخانه‌ای عبارت‌اند از:
پازدن
چرخ زدن
میل گرفتن
کباده کشیدن
شنا رفتن
سنگ گرفتن
اصطلاحات زورخانه
این سر و آن سر زدن | بداُفت | بدل‌کار | بوسیدن و وابوسیدن | پهلوان‌پنبه | پهلوان زنده را عشق است | پهلوانان صاحب تاج | پیش قبض | پیش‌خیز | پیش‌قدم | پیش‌کسوت | تنکه | جست کلاغ | چرکین کردن. چرکین شدن | چوب تعلیم | حرامی گرفتن | حریف | حق‌خوانی | خاک کشتی | خانه ورزش | خوش‌پرگار | ساخته | سرپا | سنگ کشتی | شلنگ و تخته | شنای پیچ | شنای جفتی | شنای کشیده | صاحب زنگ و صاحب ضرب | قاطی شدن | قدر | کارهای ایذائی | کباده زدن | کشتی پاک شدن یا پاک کردن | کشتی در میان ماندن | کشتی گره شدن | کفتربند | کهنه‌سوار | گل کشتی | گورگه | لنگ | لنگ انداختن | مرشد | دست مریزاد | مشتمال | مشتمال‌چی | نطعی | نوچه | نوخاسته | نیک‌کار | وارد کردن | واگیر | ورزش با میل
جایگاه امروزی
اگرچه شاید امروز ورزش باستانی دارای رونق کم‌تری باشد ولی هنوز هم برای کسانی که در گودهای زورخانه پیر شده‌اند خاطره‌انگیز است. امروزه در تهران ۵۰ زورخانه برقرار است که باشگاه شهید فهمیده، تحت پوشش سازمان تربیت بدنی ایران، میزبان فدراسیون ورزش‌های باستانی ایران است. این باشگاه در شمال پارک شهر، خیابان شهید فیاض‌بخش تهران قرار دارد.